Pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia

Chrześcijańskie święto Bożego Narodzenia zostało wprowadzone w starożytności dla uczczenia tajemnicy narodzenia Jezusa Chrystusa. Święto wprowadzono w IV wieku (przed 336 rokiem) i wyznaczono jego datę na 25 grudnia.

Święto zostało poprzedzone okresem przygotowawczym, zwanym adwent, i połączonym z postem oraz wigilią. Obchody święta koncentrują się wokół groty narodzenia i żłóbka (dopiero pod wpływem św. Franciszka z Asyżu pojawiła się koncepcja narodzenia Chrystusa w szopie).

Ze świętem Bożego Narodzenia wiąże się wiele wierzeń ludowych: woda w źródłach i potokach w tym dniu zamienia się w wino, miód, a nawet złoto (po zaczerpnięciu nie jest już wodą), co mogą rozpoznać tylko osoby niewinne. W tym dniu zakwita kwiat paproci, drzewa owocowe, nad kwitnącą jabłonią otwiera się niebo, ptaki i bydło (z wyjątkiem konia, który nie był przy narodzeniu Chrystusa) mówią ludzkim głosem, rośliny pochylają się ku ziemi, aby uczcić Chrystusa; na pamiątkę dawnej wieczerzy za zmarłych w niektórych regionach spożywano w milczeniu posiłek, zostawiano wolne miejsce dla gościa (zwłaszcza na wigilii); w tym dniu i w okresie świątecznym (Boże Narodzenie ma swoją oktawę, czyli okres poświąteczny) nie wykonywano żadnych prac. Dokonywano też czynności magicznych, mających zapewnić urodzaje.

Na podstawie pogody w kolejnych dniach od 25 grudnia do 6 stycznia wróżono, jaka będzie pogoda w kolejnych miesiącach przyszłego roku. Od Bożego Narodzenia w Kościele rzymskokatolickim rozpoczyna się kolęda, czyli składanie wizyt duszpasterskich przez duchownych w domach parafian (w Kościele wschodnim kolęda rozpoczyna się 6 stycznia).

Charakterystyczną cechą świąt Bożego Narodzenia jest śpiew kolęd, zwłaszcza w krajach słowiańskich, z czym wiąże się także zwyczaj kolędowania, przeważnie przez dzieci i młodzież, to znaczy obchodzenia domów ze śpiewem kolęd i składaniem życzeń. W Kościołach wschodnich akcent położony jest na narodzenie Chrystusa w ciemnej grocie, z której zajaśniała światłość, to znaczy Chrystus (o czym mówi ikonografia święta); równocześnie ciemna grota przywołuje grób Chrystusa i mówi o zbawieniu człowieka.