Nowoczesne rolnictwo – możliwości i perspektywy

Rolnictwo jest jedną ze strategicznych gałęzi gospodarki, nie tylko dla Polski, ale dla każdego kraju. Stanowi bowiem zaplecze żywnościowe mieszkańców oraz ma bezpośredni wpływ na jakość produkowanej żywności. Niebagatelne znaczenie ma również sposób prowadzenia produkcji rolnej dla środowiska naturalnego. Jakie cechy charakteryzują nowoczesne rolnictwo i jak ma się ono do dobrostanu ludności wiejskiej?

Mimo okresowych spadków przyrostu naturalnego populacja światowa wciąż rośnie. W związku z tym zwiększa się popyt na żywność, a to pociąga a sobą konieczność ciągłych przekształceń w gospodarstwach rolnych. Zmiany dotyczą głównie wdrażania nowych technologii, maszyn i urządzeń, umożliwiających zwiększenie plonów i produkcji zwierzęcej – podniesienie wydajności i efektywności gospodarstw.

Współczesne rolnictwo znacznie różni się nie tylko od tego sprzed kilkudziesięciu, ale nawet kilkunastu lat. Dynamiczny rozwój technologii znacznie przyspieszył pod koniec XX wieku i w dalszym ciągu intensywnie rośnie; do rolnictwa, oprócz nowoczesnych maszyn i urządzeń, wkroczyła na dobre komputeryzacja, a wraz z nią wyspecjalizowane systemy nadzorujące planowanie i wykonywanie prac, jak GPS lub drony. Innowacyjne rozwiązania mają zastosowanie nie tylko w dużych, ale także w średnich gospodarstwach rolnych.

Maszyny i urządzenia we współczesnym gospodarstwie muszą być niezawodne, proste w obsłudze i ekonomiczne w użytkowaniu. Polscy rolnicy nie są tak zamożni, jak rolnicy w krajach „starej” Unii Europejskiej, nie mogą więc sobie na ogół pozwolić na zakup sprzętu o wartości niejednokrotnie nawet kilku milionów złotych. Mimo to konkurują z rolnikami zachodnioeuropejskimi. Wymaga to jednak sporego wysiłku, także intelektualnego; chodzi o to, aby za pomocą stosunkowo niedrogich, nieskomplikowanych technologicznie maszyn i urządzeń osiągnąć wyniki porównywalne do tych, jakie można uzyskać, eksploatując najbardziej zaawansowany sprzęt. Przykładowo, można zakupić popularną, używaną wialnię na rynku wtórnym, zdobyć wiedzę o jej optymalnym wykorzystaniu (np. wymienne sita do poszczególnych rodzajów ziarna) i zastosować ją we własnym gospodarstwie. Wniosek: ważny jest sam sprzęt, ale także wiedza i doświadczenie użytkownika.

Nowoczesne rolnictwo wymaga, aby zakup poszczególnych maszyn i urządzeń był poprzedzony staranną kalkulacją, z uwzględnieniem kosztów, ich amortyzacji i potencjalnego zysku. Dlatego rolnik powinien wcześniej wybrać specjalizację dla swojego gospodarstwa. Sprzęt musi być kupowany nie po to, aby go po prostu mieć, ale po to, aby był środkiem do osiągnięcia celu, jakim jest maksymalna efektywność produkcji rolnej.

Współczesne rolnictwo stosuje wspomniane już komputerowe sterowanie procesami i zarządzanie uprawami. W większych gospodarstwach mają zastosowanie systemy GPS, umożliwiające bezpieczne i precyzyjne prowadzenie maszyn nawet po zapadnięciu zmroku lub przy niesprzyjającej pogodzie. Nowoczesny sprzęt posiada systemy sterowania, które upraszczają obsługę. Wciąż prowadzone są badania nad dalszym jego unowocześnieniem i zwiększeniem możliwości, oczywiście z zastosowaniem rozwiązań informatycznych.

Zarówno zapewniająca maksymalną efektywność obsługa wspomnianego prostego sprzętu, jak i tego najbardziej nowoczesnego, wiąże się z edukacją młodego pokolenia mieszkańców wsi, które zamierza na niej pozostać.  Dzięki Programowi Operacyjnemu Polska Cyfrowa, przyjętemu przez rząd w 2014 roku, jeszcze w roku bieżącym można skorzystać z dofinansowania – jak czytamy w dokumencie – na kompleksowe szkolenia i związane z nimi doposażenie w sprzęt niezbędny do prowadzenia działań edukacyjnych i animacyjnych w samorządowych instytucjach kultury. Obejmują one szkolną naukę programowania. Już w 2017 roku w szkołach w małych miejscowościach do planu lekcji włączono programowanie  dla dzieci.

Dofinansowanie edukacji jest ważne obecnie również w aspekcie pandemii; istnieje możliwość nauki programowania online w trakcie kursów organizowanych np. przez Małego Inżyniera. Nauka programowania dla dzieci w ramach takich kursów ma formę webinarów, a uczestnicy mają kontakt z prowadzącym zajęcia i mogą zadawać mu pytania. Między innymi w kontekście takiej edukacji dofinansowanie kierowane jest też na poszerzanie dostępu do szerokopasmowego Internetu, obejmującego mniejsze miejscowości. Jest to szczególnie ważne dla gospodarstw posiadających nowoczesne maszyny i urządzenia z internetową obsługą serwisową. Dotacje pochodzą z funduszy Unii Europejskiej.