Wyróżnienie honorowe dla spektaklu "Dzieje grzechu. Opowiedziane na nowo"

Teatr Modrzejewskiej w Legnicy otrzymał honorowe wyróżnienie  w Konkursie na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej i Europejskiej „Klasyka Żywa” za inscenizację spektaklu „Dzieje grzechu. Opowiedziane na nowo” Stefana Żeromskiego w reżyserii Darii Kopiec.

W konkursie wzięło udział 107 spektakli

Nagrodę dodatkową otrzymała Darii Kopiec za reżyserię spektaklu „Dzieje grzechu. Opowiedziane na nowo” Stefana Żeromskiego (Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy),

Najważniejszym celem Konkursu „Klasyka Żywa” jest wzmocnienie zainteresowania współczesnych twórców polskiego teatru dawną literaturą posiadającą potencjał sceniczny i mogącą stać się przedmiotem twórczej reinterpretacji i dialogu z dzisiejszymi odbiorcami. Konkurs wyrasta z przekonania, że polska i europejska literatura dramatyczna to prawdziwa skarbnica czekająca na kolejną falę odkryć, którą chcemy wzbudzić, przez zachęcanie do sięgania po teksty rzadko, lub wręcz nigdy niewystawiane. Organizatorom Konkursu zależy na zainicjowaniu dialogu z klasyką prowadzonego z pozycji dzisiejszych, ale z uwagą wsłuchującego się w głosy brzmiące w dawnym dramacie. Klasyka żywa, to dawny tekst znajdujący oddźwięk we współczesności, rezonujący tak w twórcach, jak i w zapraszanych na przedstawienia partnerach teatralnej rozmowy. Wzbudzenie tego rezonansu nie jest łatwe, ale tym bardziej wartościowe są nakierowane na ten cel dążenia.

X edycja Konkursu na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa” sięga do korzeni, a konkretnie do powołanego w 2005 roku Ogólnopolskiego Konkursu na Teatralną Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Europejskiej. Konkurs miał pięć edycji, a jego organizatorem było Ministerstwo Kultury i Instytut Teatralny.

Jego kontynuacją, po kilkuletniej przerwie, zainaugurowaną w związku z jubileuszem 250-lecia teatru publicznego w Polsce był Konkursu na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa”. Przyniósł on zauważalne zwiększenie zainteresowania klasyką teatralną i zaowocował licznymi, ważnymi i interesującymi przedstawieniami.

„Klasyka Żywa” pozostaje wyłącznie konkursem inscenizacji. Przystąpić do niego mogły przedstawienia tekstów powstałych przed końcem 1989 roku, zarówno teksty literatury polskiej jak i europejskiej, przygotowane przez wszystkie typy teatrów (w tym też szkoły teatralne), których premiery odbyły się między 1 stycznia 2024 a 31 grudnia 2024 i które zagrane zostaną co najmniej 8 razy.

DZIEJE GRZECHU. OPOWIEDZIANE NA NOWO

na motywach powieści Stefana Żeromskiego

Powieść Żeromskiego już w chwili wydania wzburzyła opinię publiczną. Zachwycił się nią Przybyszewski, za to Orzeszkowa i Reymont w swojej prywatnej korespondencji oskarżali autora o erotomanię i artystyczne hochsztaplerstwo. „Nie było jeszcze w Polsce książki, od Jana Kochanowskiego począwszy aż do Henryka Sienkiewicza, o której by zaraz po jej wyjściu tyle pisano i mówiono, co o Dziejach grzechu - zauważał Teodor Jeske-Choiński. - A nie tylko mówiło się, pisało, drukowało bezustannie o tej powieści, ale co chwila stawał to tu, to tam jakiś prelegent na katedrze i rozprawiał szeroko o »arcydziele« Żeromskiego. Improwizowano nawet sądy literackie z całym aparatem sądów koronnych”. Zarówno admiratorów pisarza, jak i jego przeciwników niepokoił obraz świata jako potwornej dżungli, w której miota się kobieta-igraszka ślepych instynktów, przetrwają zaś tylko bezwzględni mężczyźni. Już w 1911 roku powieść sfilmowano po raz pierwszy, a w 1918 po raz drugi. Na deski teatru trafiła w roku 1926 za sprawą Leona Schillera. Gdy krytyka ustami Antoniego Słonimskiego wyrażała swój zachwyt inscenizacją, samozwańczy obrońcy moralności używali nawet gazów cuchnących, by przeszkodzić w przedstawieniu. Na wersję filmową Waleriana Borowczyka (1975), jeden z największych sukcesów frekwencyjnych polskiej kinematografii, również posypały się gromy. Do bojkotu filmu nawoływali ponoć nawet księża z ambon. Upływały zatem dekady, a Dzieje grzechu wciąż budziły emocje.

Artur Pałyga, znany legnickiej publiczności jako współautor spektaklu J_d_ _ _ _ e. Zapominanie, stworzył na kanwie powieści Żeromskiego historię, która w równym stopniu nawiązuje do oryginału i do współczesności. Pytania sformułowane ponad sto lat temu przez wielkiego pisarza nie tracą aktualności. Co jest tytułowym grzechem głównej bohaterki? Czy Ewa zostaje „wypędzona z raju” z powodu zakochania się w niewłaściwym człowieku, dlatego że pozwala sobie na spełnienie erotyczne czy może dlatego, że dopuszcza się morderstwa? A może podstawowym błędem i winą młodej kobiety jest to, że całe jej życie koncentruje się wokół kochanka? Czy istnieje coś takiego jak zakazana miłość? Jak powieść Żeromskiego odbija się we współczesności? Czy słowo „grzech” ma dziś jeszcze w ogóle jakieś znaczenie? A jeśli tak, to jakie?

scenariusz: Artur Pałyga
reżyseria: Daria Kopiec
scenografia: Aleksandra Starzyńska
kostiumy: Patrycja Fitzet
muzyka: Aleksandra Gronowska i Michał Litwiniec
choreografia: Michał Przybyła
tłumaczenie pieśni „La Llorna”: Zuza Motorniuk

Ojciec, Sanczez - Paweł Wolak
Łukasz, Pedro - Jakub Stefaniak
Alvaro, Al - Bartosz Bulanda/Paweł Palcat
Rodrigo, Szczerbic - Arkadiusz Jaskot
Matka, Strażniczka Bożena - Katarzyna Dworak
Strażniczka Dorota, Gospodyni - Gabriela Fabian
Ewa - Magda Drab
Eve, Róża Niepołomska - Magda Skiba
Awa - Zuza Motorniuk
Ewka - Anna Sienicka

Inspicjent/sufler - Mariusz Sikorski