W Starostwie Powiatowym w Legnicy na zaproszenie posła Tadeusza Samborskiego gościła Bożena Żelazowska, Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Spotkanie poświęcone było prezentacji programu „Ochrona zabytków 2026”, analizie zapotrzebowania konserwatorskiego w regionie oraz przeglądowi prac realizowanych na terenie powiatu. Wizyta miała charakter roboczy i obejmowała również przegląd obiektów, które otrzymały już ministerialne wsparcie oraz tych, które czekają na decyzje w najbliższym naborze, do którego z regionu napłynęła rekordowa liczba wniosków.

„Ochrona zabytków 2026” i rekordowe zainteresowanie na Dolnym Śląsku

Bożena Żelazowska przedstawiła założenia programu „Ochrona zabytków 2026”, który ma wspierać ratowanie i odnawianie zabytków, a także udostępnianie ich mieszkańcom. Wyjaśniła, że państwowy budżet na ten cel od lat wynosi około 200 milionów złotych rocznie, jednak skala potrzeb rośnie z każdym naborem.

Pula pieniędzy na ratowanie zabytków od kilku lat pozostaje na poziomie około 200 milionów złotych rocznie, ale zainteresowanie jest coraz większe. W tym roku 30 procent tej kwoty, czyli ponad 60 milionów złotych trafiło na Dolny Śląsk, bo to region wyjątkowo bogaty w zabytki. Z samego Dolnego Śląska napłynęło ponad czterysta wniosków, a w skali kraju ponad dwa i pół tysiąca. Zapotrzebowanie tylko z naszego regionu przekracza trzysta milionów złotych, więc widać, że środki, które mamy do dyspozycji, są kroplą w morzu potrzeb. Dlatego musimy bardzo uważnie dzielić te pieniądze i szukać rozwiązań, które pozwolą wspierać te obiekty w sposób bardziej stabilny i długofalowy – mówiła wiceminister Bożena Żelazowska.

Wizyta obejmowała przegląd najważniejszych inwestycji konserwatorskich w powiecie

[FOTORELACJA]23534[/FOTORELACJA]

Wiceminister wraz z przedstawicielami powiatu odwiedziła obiekty, które w ostatnich latach otrzymały rządowe wsparcie. Wśród nich znalazły się Dom Pomocy Społecznej w Prząśniku, DPS Legnickie Pole oraz obiekty sakralne, w tym te wymagające pilnych działań zabezpieczających. Żelazowska wskazywała, że takie wizyty pozwalają na ocenę postępu prac i racjonalne planowanie kolejnych etapów.

Takie wizyty są potrzebne, bo pozwalają na żywo zobaczyć substancję zabytkową, jej uszczerbek oraz realnie ocenić, jakie prace zabezpieczające i konserwatorskie są najpilniejsze. Dzięki temu możemy ustalać priorytety w podziale środków na kolejny rok – podkreśliła.

Dodała również, że w przypadku Dolnego Śląska konieczne jest myślenie o szerszym, długofalowym wsparciu.

Chcemy wygenerować program wieloletni, bo prace przy zabytkach, zwłaszcza tych podtopionych czy zniszczonych, nie mogą być realizowane w jednym roku. Potrzebny jest budżet, który daje stabilność na kilka sezonów konserwatorskich, inaczej wiele z tych obiektów utraci swoje wartości – mówiła Żelazowska.

Powiat kończy kluczowe etapy prac i czeka na decyzje o dwóch nowych wnioskach

Starosta legnicki Adam Babuśka przedstawił efekty tegorocznych inwestycji oraz plany ich kontynuacji. Podkreślił, że tegoroczne dofinansowania pozwoliły zakończyć istotne etapy renowacji.

Po raz pierwszy otrzymaliśmy dotację na odnowienie elewacji Domu Pomocy Społecznej w Prząśniku i jesteśmy już na ukończeniu prac. To dla nas bardzo ważne wsparcie, bo przy dotacji w wysokości siedmiuset tysięcy złotych dołożyliśmy własne środki i zamknęliśmy cały etap inwestycji. Równolegle realizujemy kolejny etap konserwacji elewacji w kompleksie w Legnickim Polu, gdzie po raz siódmy otrzymaliśmy dofinansowanie. Teraz czekamy na rozstrzygnięcie dwóch nowych wniosków, które mają pozwolić dokończyć te inwestycje. Cieszy nas zapowiedź szybszego rozstrzygnięcia konkursów i bardziej sprawiedliwego podziału środków, bo Dolny Śląsk ma wyjątkowo dużo zabytków. Liczymy także na zapowiadany program wieloletni, który pozwoli skuteczniej ratować obiekty, zanim zostaną bezpowrotnie utracone – podkreślał Adam Babuśka.

Starosta zwrócił także uwagę, że wcześniejsze ogłoszenie wyników konkursu oznacza więcej czasu na przygotowanie przetargów i przeprowadzenie prac w okresie najbardziej sprzyjającym dla inwestycji konserwatorskich.

Wyniki naboru już w grudniu, a ministerstwo walczy o większe środki

Wiceminister potwierdziła, że wyniki naboru w programie Ochrona zabytków 2026 zostaną opublikowane w grudniu, a jeśli procedury oceny wniosków jeszcze potrwają, również na początku stycznia. Zapowiedziała kontynuację rozmów dotyczących zwiększenia środków oraz wprowadzenia programu wieloletniego, który ma zapewnić stabilność inwestycyjną dla najbardziej wymagających obiektów.