TK wróci do kwestii opodatkowania garaży; wniosek w sprawie złożyła I prezes SN

"Bez względu na to, czy garaż został usytuowany w budynku mieszkalnym czy też poza tym budynkiem, pełni on tę samą funkcję. Sposób korzystania z garażu nie jest przecież zależny od jego prawno-rzeczowej natury" - czytamy we wniosku prezes Manowskiej dostępnym na stronie TK. Tymczasem - jak wskazała I prezes SN - "różnica stawek podatku od nieruchomości w obydwu analizowanych przypadkach jest ponad dziesięciokrotna".

Różne stawki podatku od garaży - niższe, gdy jest on częścią budynku mieszkalnego, a wyższe, gdy jest np. budynkiem wolnostojącym - zaskarżyła do Trybunału Konstytucyjnego I prezes SN Małgorzata Manowska. Przepisy były zmienione po wyroku TK z 2023 r., ale - według skargi - nie rozwiązało to problemów.

We wniosku, który latem tego roku trafił do TK, chodzi o przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w zakresie, w jakim mówią o "pomieszczaniach przeznaczonych do przechowywania pojazdów".

Zgodnie z tymi regulacjami "za część mieszkalną budynku mieszkalnego uznaje się także pomieszczenie przeznaczone do przechowywania pojazdów w tym budynku". To istotne, gdyż maksymalne stawki podatku od nieruchomości ustalane przez radę gminy na ten rok w przypadku budynków mieszkalnych nie mogą przekroczyć rocznie 1,19 zł od 1 m kw. powierzchni użytkowej. Z kolei w przypadku pozostałych budynków maksymalna stawka wynosi 11,48 zł.

Przepisy w takiej formie zaczęły obowiązywać od początku tego roku, a ich zmiana nastąpiła już po pierwszym wyroku TK w sprawie opodatkowania garaży.

W październiku 2023 r. TK badał te kwestie w odniesieniu do garaży znajdujących się w budynkach mieszkalnych. Trybunał orzekł wówczas, że niezgodne z konstytucją jest opodatkowanie wyższą stawką miejsca garażowego w budynku wielorodzinnym i posiadającego księgę wieczystą niż takiego miejsca bądź garażu w budynku mieszkalnym, ale bez odrębnej własności.

Trybunał wskazał wtedy, że niższą stawką podatku objęto majątek przeznaczony do celów mieszkalnych, w tym miejsca garażowe, jeżeli stanowią one przynależność do lokalu mieszkalnego. Inaczej potraktowano miejsca garażowe, które nie stanowią przynależności do lokalu.

"Tymczasem z punktu widzenia przepisów prawa podatkowego nie istnieją podstawy prawne, aby garaże w budynkach wielomieszkaniowych były traktowane jako kategoria niejednolita" - zaznaczał wtedy TK.

Jesienią 2024 r. uchwalono nowelizację przepisów, w której pojawiło się zdanie mówiące o tym, że pomieszczenia do przechowywania pojazdów w budynku mieszkalnym uznaje się także za część mieszkalną tego budynku. "W efekcie tej zmiany wszystkie pomieszczenia przeznaczone do przechowywania pojazdów w budynkach mieszkalnych i niezajęte na działalność gospodarczą będą opodatkowane jednakową stawką. W ten sposób zostanie wyeliminowane zróżnicowanie w zależności od tego, czy podatnik posiada miejsce postojowe w garażu stanowiącym odrębną nieruchomość w budynku mieszkalnym czy miejsce postojowe przynależne do lokalu mieszkalnego" - uzasadniono wówczas nowelizację.

Jak jednak w aktualnym wniosku do TK zaznaczyła prezes Manowska ta zmiana przepisów jednocześnie doprowadziła do powstania sytuacji, w której "pomieszczenia przeznaczone do przechowywania pojazdów" mogą znajdować się zarówno w budynkach mieszkalnych, ale także w pozostałych budynkach lub ich częściach. "Skutkiem ustawy zmieniającej jest więc prawne wyodrębnienie dwóch kategorii »pomieszczeń przeznaczonych do przechowywania pojazdów«, których dotyczą różne stawki opodatkowania podatkiem od nieruchomości" - wskazała.

I prezes SN zwróciła jednak uwagę, że "w każdym przypadku przedmiotem opodatkowania jest garaż, który zaspokaja takie same potrzeby właściciela czy posiadacza samoistnego". "Korzystanie z garażu (...) będzie wiązało się z zaspokajaniem potrzeb jego użytkownika w zakresie przechowywania pojazdu, bez względu na to, czy garaż ten znajduje się w budynku mieszkalnym czy w pozostałym budynku lub jego części" - zaznaczyła. W tym drugim przypadku - jak wskazała - może chodzić zarówno o sytuację garażu wolnostojącego, jak i o pomieszczenie garażowe w budynku gospodarczym.

Dlatego, według prezes Manowskiej, zaskarżone przepisy są sprzeczne z konstytucyjnymi zasadami równości wobec prawa, równej dla wszystkich ochrony własności oraz równości podatkowej.

Sprawa została już zarejestrowana w TK, na razie nie ma terminu jej rozpatrzenia.

W przyjętej jeszcze w marcu 2024 r. uchwale Sejm stwierdził, że "uwzględnienie w działalności organu władzy publicznej rozstrzygnięć TK wydanych z naruszeniem prawa może zostać uznane za naruszenie zasady legalizmu przez te organy". Sejm uznał też m.in., że obecnie orzekający w TK Jarosław Wyrembak i Justyn Piskorski nie są sędziami Trybunału Konstytucyjnego.

Od czasu podjęcia tamtej uchwały przez Sejm wyroki TK nie są publikowane w Dzienniku Ustaw. Rząd - na przykład w przyjętej w grudniu zeszłego roku uchwale - wskazuje, że ogłaszanie w dziennikach urzędowych rozstrzygnięć TK mogłoby doprowadzić do utrwalenia stanu kryzysu praworządności. Jak dodano, "nie jest dopuszczalne ogłaszanie dokumentów, które zostały wydane przez organ nieuprawniony".

Od końca kwietnia br. TK liczy 11 sędziów na 15 przewidzianych stanowisk sędziowskich. Ponieważ w ostatnich miesiącach zakończyły się kadencje czworga sędziów oznacza to, że w TK są obecnie cztery wakaty sędziowskie. Kluby sejmowe - poza PiS - konsekwentnie nie zgłaszają kandydatów. (PAP)

Autor: Marcin Jabłoński

mja/ mro/