Zakaz, który uderzy w codzienność. Unia bierze na cel groźne substancje

Unia chce zakazać substancji, które znajdują się w ubraniach, kosmetykach czy opakowaniach. PFAS nie rozkładają się w organizmie, a mogą uszkadzać nerki, wątrobę i zaburzać hormony.

To może być jedna z najważniejszych decyzji ekologicznych w historii Unii Europejskiej. Bruksela pracuje nad zakazem stosowania substancji, które – jak wskazują eksperci – mogą szkodzić zdrowiu i środowisku.

Chodzi o PFAS, czyli tzw. „wieczne chemikalia”, których używa się w tysiącach codziennych produktów. Prace przyspieszają, a konsekwencje odczują także Polacy.

Co to właściwie są PFAS?

PFAS (per- i polifluoroalkilowe substancje) to grupa chemikaliów wykorzystywana m.in. w odzieży sportowej, garnkach z powłoką nieprzywierającą, kosmetykach, sprzęcie outdoorowym, a nawet w opakowaniach do żywności.

Ich „supermocą” jest odporność na wodę, tłuszcz i wysoką temperaturę. Problem w tym, że te substancje nie ulegają rozkładowi – ani w organizmie człowieka, ani w środowisku.

Jak podaje Radio Zet, prace nad ich wyeliminowaniem z rynku nabierają tempa. To odpowiedź na rosnącą liczbę badań wskazujących, że PFAS mogą negatywnie wpływać na zdrowie – uszkadzają wątrobę i nerki, mogą przyczyniać się do wzrostu poziomu cholesterolu, zaburzeń hormonalnych, chorób tarczycy i nowotworów.

Zakaz coraz bliżej

Choć początkowo planowano, że projekt przepisów pojawi się w 2026 roku, Komisja Europejska już teraz zintensyfikowała prace legislacyjne. Celem jest maksymalne ograniczenie użycia PFAS w produktach codziennego użytku – a w wielu przypadkach całkowite ich wycofanie.

To może oznaczać spore zmiany dla konsumentów w całej Unii. Producenci zostaną zobowiązani do zastąpienia PFAS bezpieczniejszymi zamiennikami. Najtrudniejsze będzie to w branżach, które szczególnie polegają na tej technologii – np. motoryzacji, energetyce odnawialnej czy produkcji mikroczipów.

Niektóre kraje nie czekają na Brukselę

Niektóre państwa członkowskie postanowiły działać niezależnie i szybciej. Przykładem jest Dania, która już w 2020 roku zakazała stosowania PFAS w opakowaniach do żywności. We Francji nowe przepisy obejmą odzież, obuwie, kosmetyki czy wosk narciarski.

Dodatkowo producenci będą musieli płacić za każdą ilość chemikaliów uwolnionych do środowiska.

Źródło zdjęcia głównego: Obraz Dan Johnston z Pixabay