Co zmienia Omnibus (ESRS, CSRD) i jak może wpłynąć na Twoją firmę?

Unia Europejska jest w procesie zmiany niedawno wprowadzonych regulacji dotyczących raportowania zrównoważonego rozwoju. Przepisy zmieniają się tak jak kameleon...

Zapowiadany pakiet Omnibus obejmuje zarówno zmiany w dyrektywie CSRD, jak i uproszczenia w ramach ESRS.

Co dokładnie się zmienia? Kogo zmiany obejmą? I najważniejsze — jak przygotować firmę na nowe przepisy?

Omnibus — na czym polega pakiet zmian?

Pakiet Omnibus to zestaw propozycji opracowanych przez Komisję Europejską w celu uproszczenia i ograniczenia obciążeń regulacyjnych związanych z raportowaniem ESG. Bruksela chce, aby przepisy dotyczące zrównoważonego rozwoju były bardziej proporcjonalne do wielkości firm i łatwiejsze w stosowaniu.

Zmiany obejmują cztery główne obszary:

1. Znacznie węższy zakres obowiązkowych raportów

Najbardziej odczuwalną zmianą będzie ograniczenie liczby firm objętych dyrektywą CSRD.
Zgodnie z propozycją, raportowanie ESG miałoby dotyczyć przede wszystkim największych przedsiębiorstw, spełniających podwyższone progi zatrudnienia oraz obrotu.

Efekt?
Średnie i mniejsze firmy w wielu przypadkach wypadną z systemu obowiązkowego raportowania.

Dla takich firm raporty ESG staną się dobrowolne, a rolę wsparcia mogą pełnić uproszczone standardy, np. VSME przygotowane dla sektora MŚP.

2. ESRS w nowej, lżejszej wersji

EFRAG — instytucja odpowiedzialna za tworzenie standardów raportowania — przedstawiła w 2025 roku projekty uproszczonych ESRS.

Kluczowe założenia obejmują:

• redukcję liczby ujawnień nawet o ponad połowę,
• zmniejszenie liczby wymaganych datapointów,
• większą przejrzystość definicji i wymagań,
• uspójnienie standardów z innymi aktami prawnymi UE,
• rezygnację ze standardów sektorowych.

Dla firm oznacza to znaczącą redukcję obowiązków.

3. „Stop-the-clock” — przesunięcie terminów raportowania

Omnibus wniósł również zastosowanie mechanizmu stop-the-clock, czyli odroczenia wejścia w życie wybranych obowiązków raportowania – mechanizm został już wdrożony na grunt polskiego prawa w 2025 r.

Dotyczy to w szczególności firm z drugiej fali („Wave 2”), które uzyskały dodatkowy czas na przygotowanie procesów, zbieranie danych i wdrożenie narzędzi ESG.

Firmy z pierwszej fali („Wave 1”), które już raportują, zyskują natomiast możliwość skorzystania z czasowych zwolnień z części ujawnień (phase-in), które miałyby zacząć obowiązywać dopiero po 2027 r.

4. Uproszczenia w due diligence

Choć zmiana dotyczy regulacji CSDDD, jej wpływ ma znaczenie również dla firm przygotowujących dane ESG.

Według propozycji:

• obowiązki due diligence zostałyby ograniczone głównie do bezpośrednich dostawców,
• zmniejszyłby się zakres obowiązkowej weryfikacji całego łańcucha dostaw,
• niektóre obowiązki przesunięto na późniejszy termin.

To może oznaczać mniejszy nacisk na zbieranie danych z głębokich poziomów relacji biznesowych.

Jak Omnibus 2025 wpłynie na firmy?

Firmy małe i średnie — potencjalny koniec obowiązkowych raportów

Jeśli firma nie spełni podwyższonych progów, najprawdopodobniej zostanie wyłączona z CSRD.
Wyzwaniem stanie się podjęcie decyzji: raportować dobrowolnie (np. dla kontrahentów, inwestorów, przetargów) czy ograniczyć się do minimum?

Firmy szybko rosnące — ryzyko „nagłego wejścia” w obowiązki

Organizacje, które zbliżają się do nowych progów zatrudnienia lub obrotów, powinny monitorować swoją sytuację. Przekroczenie progów może oznaczać konieczność wdrożenia raportowania w krótkim czasie.

Największe przedsiębiorstwa — mniej pracy i potencjalnie niższe koszty przygotowania sprawozdania

Firmy pod CSRD nadal muszą raportować, ale zyskają:

• mniej obowiązkowych ujawnień,
• mniejszą presję czasową,
• ograniczenie wymogów w obszarach E, S i G.

Podmioty pracujące z dużymi łańcuchami dostaw

Zmiany mogą ograniczyć liczbę danych, które firmy muszą zbierać od dostawców, ale równocześnie zwiększą odpowiedzialność za monitorowanie najbliższych relacji biznesowych.

Najważniejsze korzyści i zagrożenia

Korzyści

• Mniejsze obciążenie w zakresie przygotowywania raportów.
• Więcej czasu na przygotowania i dopracowanie procesów ESG.
• Możliwość przygotowania ESG strategicznie, a nie pod presją terminów.

Ryzyka

• Chaos informacyjny — wiele firm wypadnie z obowiązku raportowania, a firmy będą raportować według różnych zasad (pełnych standardów i uproszczonych VSME dla małych i średnich firm).
• Ograniczona możliwość porównywalności danych ESG na rynku wobec relatywnie niewielkiej liczbie podmiotów raportujących obowiązkowo.
• Ryzyko, że firmy rezygnujące z raportowania stracą wiarygodność wobec kontrahentów lub inwestorów.

Podsumowanie

Omnibus 2025 może oznaczać prawdziwą rewolucję w krajobrazie ESG.
Dla części firm będzie to ulga i zmniejszenie obciążeń. Dla innych — sygnał, że nadszedł czas na bardziej strategiczne podejście do danych niefinansowych.

Jeśli chcesz przygotować się na zmiany, warto zacząć działać już teraz — aby nie tylko spełnić wymogi regulacyjne, ale również wykorzystać ESG jako element budujący wartość firmy.