Małgorzata Bulanda wśród gwiazd teatralnej scenografii

Współczesne nurty w światowej scenografii teatralnej są tematem najbardziej obszernego i prestiżowego zbioru esejów krytycznych "The Routledge Companion to Scenography" wydanego w języku angielskim (Londyn-Nowy Jork, 2020) pod redakcją wybitnego znawcy materii, profesora Uniwersytetu Columbia (USA) Arnolda Aronsona. W części poświęconej polskiej scenografii po 1945 roku jedną z notek poświęcono scenografce legnickiego Teatru Modrzejewskiej Małgorzacie Bulandzie.

Arnold Aronson, historyk i profesor teatru na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku, zajmuje się zarówno scenografią, jak i teatrem nowoczesnym i współczesnym. Przez wiele lat współpracował przy organizacji praskiego Quadriennale, międzynarodowej wystawy poświęconej sztuce scenografii teatralnej, projektowania i architektury, będąc szefem jury (1991 i 1999), kuratorem amerykańskiej wystawy (1995), ale też Generalnym Komisarzem Quadriennale (2007). To właśnie w Pradze był świadkiem dramatyzowanego pokazu kostiumów Małgorzaty Bulandy zatytułowanego „Sen Szekspira” (2003), a później, w roku 2007, prezentacji jej dorobku związanego z adaptacją przestrzeni pozateatralnych dla sztuki scenicznej ("Ballada o Zakaczawiu", "Made in Poland"), która była częścią polskiej ekspozycji narodowej na tej światowej wystawie.

Sylwetkę i dorobek Małgorzaty Bulandy zaprezentowano w rozdziale poświęconym powojennej polskiej scenografii teatralnej ("Transformations of forms. Polish scenography after 1945"), którego autorką jest Dominika Łarionow, kulturoznawca ze specjalnością teatrologii z Uniwersytetu Łódzkiego, badaczka kontekstów sztuk: teatru i plastyki, rozumianej jako scenografia, instalacja, environment, rzeźba w przestrzeni etc. Ważnym dla niej obszarem badawczym są analizy przemian współczesnej scenografii, jak również wpływu awangard XX wieku na artystów pracujących w przestrzeni teatralnej. Jest ona również autorem obszernego hasła na temat historii scenografii dla polskiej wersji Encyklopedii Britannica.

Poniżej fragment poświęcony legnickiej scenografce i kostiumolożce (tłumaczenie i przypisy - @KT):

Małgorzata Bulanda-Głomb (ur. 1964) poszła o krok dalej niż Łagowska (wielokrotnie nagradzana i współpracująca z wieloma scenami polska scenografka Justyna Łagowska - @KT) w przedstawieniu „Made in Poland” Przemysława Wojcieszka w Teatrze Modrzejewskiej w Legnicy w 2004 roku w reżyserii samego autora. Spektakl, którego akcja rozgrywa się na osiedlu mieszkaniowym wśród betonowych bloków wybudowanych w latach 70. XX wieku, odbywał się w środku rzeczywistego osiedla, zarówno przed budynkiem, jak i w jego wnętrzu. Spektakl opowiada historie ludzi w dobie przemian społecznych. Podobnie jak w przypadku „H” (mowa o zrealizowanym w Stoczni Gdańskiej spektaklu Jana Klaty inspirowanym "Hamletem" - @KT), widzom przydzielono miejsca poza teatrem, w przestrzeni nierozerwalnie związanej z historią społeczną ostatnich dziesięcioleci. Bulanda nie wprowadziła żadnych istotnych zmian w istniejącej strukturze; dodała tylko garść niezbędnych rekwizytów. Jej celem było, aby historia była jak najbardziej realna. Projektantka często współpracuje z reżyserem Jackiem Głombem (ur. 1964), szefem teatru w Legnicy, który również od połowy lat 90. poszukuje dla swoich spektakli niezwykłych przestrzeni naznaczonych historią. Jednym z najbardziej znanych projektów tego zespołu była adaptacja sceniczna „Złego” na podstawie powieści Leopolda Tyrmanda, wystawiona w dawnej niemieckiej fabryce amunicji w Legnicy w 1996 roku. Przestronne wnętrze umożliwiło Bulandzie wykorzystanie prawdziwych samochodów z lat 50., z czasów, w których toczy się historia. Samochody pędziły przez dawną halę fabryczną, ku wielkiej uciesze publiczności.