Drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia to dzień św. Szczepana i dawnych zwyczajów

Drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia, przypadający 26 grudnia, w polskiej tradycji znany jest jako dzień św. Szczepana. To dzień wolny od pracy, który od pokoleń ma swoje ustalone znaczenie religijne i obyczajowe, a wiele dawnych zwyczajów przetrwało do dziś w różnych regionach kraju.

26 grudnia w tradycji kościelnej poświęcony jest wspomnieniu św. Szczepana, pierwszego męczennika chrześcijaństwa

W drugim dniu Bożego Narodzenia Kościół katolicki wspomina św. Szczepana, który według przekazu biblijnego poniósł śmierć męczeńską za wiarę. Podczas nabożeństw czytany jest fragment Dziejów Apostolskich opisujący jego los, a w wielu parafiach odprawiane są uroczyste msze święte. Z tym dniem od lat wiąże się także zwyczaj zbierania ofiar przeznaczanych na cele edukacyjne lub wspierające osoby potrzebujące. Udział w nabożeństwie stanowi dla wielu rodzin stały element obchodów 26 grudnia, niezależnie od zmieniających się form świętowania.

W tradycji ludowej drugi dzień świąt wiązał się z obrzędem obsypywania owsem jako znakiem urodzaju

Jednym z najbardziej charakterystycznych dawnych zwyczajów drugiego dnia Bożego Narodzenia było obsypywanie owsem. Obrzęd ten miał znaczenie symboliczne i wiązał się z życzeniami dobrych zbiorów, dostatku oraz pomyślności w nadchodzącym roku. W zależności od regionu owsem obsypywano domowników, gospodarzy, a także kapłana po zakończonej mszy. Zwyczaj ten był szczególnie silnie zakorzeniony na wsi i stanowił element łączący religijne obchody świąt z dawnymi wierzeniami agrarnymi. Współcześnie praktyka ta pojawia się rzadziej, najczęściej w formie symbolicznej lub jako element lokalnych tradycji.

26 grudnia był także dniem kolędowania oraz odwiedzin u dalszych krewnych

Drugi dzień Bożego Narodzenia od dawna wiązał się z kolędowaniem. To właśnie tego dnia po domach chodzili kolędnicy, którzy śpiewali kolędy, składali życzenia i odgrywali krótkie scenki o charakterze religijnym lub ludowym. W wielu regionach uważano, że kolędowanie powinno rozpocząć się dopiero po pierwszym dniu świąt. Równocześnie był to dzień rodzinnych odwiedzin, szczególnie u dalszych krewnych i znajomych, z którymi nie spotykano się w Wigilię ani w pierwszy dzień Bożego Narodzenia.

Świąteczny stół drugiego dnia Bożego Narodzenia pozostawał miejscem rodzinnych spotkań

W tradycji kulinarnej drugi dzień świąt oznaczał kontynuację wspólnego biesiadowania. Na stołach pojawiały się potrawy przygotowane wcześniej, zarówno dania wigilijne, jak i potrawy mięsne typowe dla świątecznych obiadów. Posiłki miały charakter rodzinny i mniej uroczysty niż kolacja wigilijna, ale nadal stanowiły ważny element świątecznego czasu. W wielu domach był to dzień długich rozmów przy stole, bez pośpiechu i bez sztywnego porządku dnia.

Drugi dzień świąt zamykał najbardziej uroczysty okres Bożego Narodzenia

Choć okres bożonarodzeniowy w tradycji trwał znacznie dłużej, to właśnie 26 grudnia uznawano za moment zakończenia najbardziej uroczystej części świąt. Po tym dniu stopniowo wracano do codziennych obowiązków, a świąteczny czas przechodził w spokojniejszy rytm. Drugi dzień Bożego Narodzenia pełnił więc rolę pomostu między świętowaniem a powrotem do codzienności